Het kabinet kiest in de miljoenennota voor ongelijkheid: kwetsbare groepen krijgen meer te verduren. Mensen die niet langdurig zorg nodig hebben, worden relatief het meest ontzien.

Een enorme zware bezuiniging treft, zoals bekend, het PGB. Dat is vreemd: een PGB is betere vraaggestuurde zorg, tegen lagere kosten. Deze bezuinigingen leiden tot minder verzorging en begeleiding en meer noodgedwongen afhankelijkheid van vrijwilligers. Dat leidt voor een deel tot herstel van ‘liefdadigheid’ en afhankelijkheid. Dit terwijl de overschrijdingen in het budget veroorzaakt worden door een tekort in de zorg in natura en de rol van de zorgaanbieders die het PGB gebruiken om deze tekorten op te lossen. Wil je bezuinigen op verzorging en ondersteuning, behandel PGB en zorg in natura dan gelijk. Of schaf zorg in natura af: dan krijg je betere en goedkopere verzorging en begeleiding.

De GGZ heeft weinig met vergrijzing te maken, maar er wordt wel stevig op bezuinigd. Keuze voor een kwetsbare groep die weinig kan doen aan dit probleem. Ook hier zal een flinke verschraling van zorg optreden en een grotere afhankelijkheid van vrijwilligers. Het zal heel erg moeilijk zijn vrijwilligers te vinden voor deze moeilijke doelgroepen.

De huisartsenzorg wordt minder toegankelijk en ook wordt het medicijnenpakket vanaf 2013 ingeperkt. Huisartsen worden het vaakst bezocht door chronisch zieken en mensen met een beperking.

De tegemoetkomingen voor chronisch zieken en mensen met een beperking wordt inkomensafhankelijk gemaakt. Dat lijkt redelijk maar er kan wel een stapeling van kosten optreden: het goed in beeld brengen van consequenties voor individuen en groepen is hier erg belangrijk.

De zorgtoeslag wordt minder. Dit treft mensen met een lager inkomen. Veel mensen met een chronische ziekte of een beperking hebben een lager inkomen.

Ziekenhuiszorg relatief ontzien

Het kabinet kiest er voor de ziekenhuiszorg relatief te ontzien: de verzorging en begeleiding (met name PGB) en de GGZ wordt het meest getroffen. De vergrijzing leidt to meerkosten in de (langdurige) verzorging omdat mensen meer verzorging nodig (kunnen) hebben als ze langer leven. Toch gaat het kabinet het meeste bezuinigen op deze niet curatieve zorg (PGB, GGZ). Op de curatieve zorg (specialistische zorg) wordt ook bezuinigd, maar minder.

Preventie niet langer belangrijk

Preventie (dieetadvisering, stoppen met roken, fysiotherapie en beweegkuur) wordt uit het verzekerd pakket gehaald of het aantal vergoede behandelingen wordt verkleind. Het is de vraag of dit niet op termijn tot meerkosten zal leiden. Denk bijvoorbeeld aan het succes van de verzekerde stoppen met roken cursussen. Onderzocht moet worden of deze ook op lange termijn succesvol zijn geweest en tot gezondheidswinst hebben geleid.

Bezuinigingen vooral nodig vanwege gebrek aan budgetbeheersing in de zorg

Er is eigenlijk maar beperkt sprake van echte bezuinigingen op het totaal: omdat er grote tegenvallers zijn, is bezuinigen nodig. De financiële problemen in de zorg worden veroorzaakt door het steeds maar overschrijden van het budgettair kader: ofwel het kader is te krap (het kan niet anders) ofwel er is geen goede controle op de kosten. Is het niet inherent aan de complexe marktwerking in de curatieve zorg dat hier een groeimarkt ligt die in het huidige systeem niet te begrenzen valt?

Technologie een te grote kostenpost?

Het kabinet wijst vergrijzing en technologische ontwikkelingen aan als oorzaken van de moeilijk of niet te controleren groei. Onderzoek geeft aan dat in de curatieve zorg de meeste kosten in de laatste levensfase gemaakt worden, ongeacht hoe oud je bent. Hier komt dus de groei niet door de vergrijzing, maar door technologische druk.

Het is de vraag of patiënten niet veel meer zelf moeten aangeven wat wenselijke technologische ontwikkelingen zijn (en dus echt tot meer kwaliteit van leven leiden) en wat niet. Deze sturing en dus kostenstijging ligt nu teveel bij zorginstellingen en de zorgindustrie. Een rem op de zorgkosten is ook een rem op de (of een beter door patiënten zelf gestuurde) ontwikkeling van de zorgindustrie.

Problemen in beeld

De echte consequenties voor mensen worden pas volgend jaar voelbaar en zichtbaar. Zorgbelang Gelderland zal samen met vele patiënten, cliënten en hun organisaties deze consequenties in beeld gaan brengen in 2012. Daarmee zullen we de vraag aan de landelijke en gemeentelijke politiek voorleggen of wij dit als Nederlandse samenleving echt willen.

Uw reactie

Wilt u een reactie op dit artikel geven of heeft u aanvullingen of suggesties? Mail dan naar ericverkaar@zorgbelanggelderland.nl.