SEP
2015
02

Veilige zelfzorg medicijnen?

De Rechtbank in Arnhem heeft deze week uitspraak gedaan in een spoedprocedure die aangespannen was door de NPN, de branche-organisatie voor natuur- en gezondheidsproducten, tegen de Inspectie Gezondheidzorg, over het verbod op vrije verkoop van Melatonine met hogere doseringen. De rechtbank heeft geoordeeld dat de Inspectie eerst verder onderzoek moet doen naar de eventuele gevaren voor de gezondheid, voordat ze deze zelfzorgmedicijnen mag verbieden. Voor de rechter woog het economisch belang van het verbod zwaar, in relatie tot de onvolledige kennis over de schadelijkheid.

De NPN spreekt van een overwinning voor de consument. Die moet zelf kunnen beslissen wat hij of zij slikt. De NPN houdt vol dat Melatonine met hogere doseringen niet schadelijk zijn.

Ik heb toch wel enkele vraagtekens bij dit vonnis. En ik heb een advies aan mensen die deze zwaardere Melatonine (willen gaan) slikken.

In onze samenleving stellen wij veiligheid (ook van producten en medicijnen) voorop. Als er twijfels zijn over de herkomst van vlees van een mogelijk verkeerde diersoort (dat wel ‘gezond’ is) dan mag het miljoenen kosten dat uit voorzorg hele winkels leeg gehaald worden. Het gaat dan ook niet om een gezondheidsrisico, maar om een economisch delict!  Maar in dit Melatonine geval zijn er serieuze aanwijzingen dat deze tabletten bij veelvuldig gebruik (en gebruik op verkeerde nomenten), schadelijk zijn voor je gezondheid. Ik vind een waarschuwing vanuit de Inspectie dan wel degelijk op zijn plaats. Ik heb in dit geval moeite met het feit dat het economisch belang zo zwaar weegt in dit vonnis en dat de gezondheid van mensen op de tweede plaats komt. Ik ben een groot voorstander van eigen verantwoordelijkheid van patiënten. Maar ik vraag me wel af, of ik zelf in staat ben de veiligheid van deze zwaardere Melatonine te beoordelen? En misschien is de verleiding wel groot wat zwaardere tabletten te nemen, als ze gewoon zonder recept verkrijgbaar zijn? Maar weet ik dan wel van de risico’s? Staan de genoemde bezwaren dan tenminste in de bijsluiters (die niemand leest)?

Als patient met een goed gevoel voor eigen verantwoordelijkheid, heb ik maar één advies: als je slecht slaapt, ga dan na de huisarts en volg zijn of haar advies op. Schijft hij of zij zwaardere Melatonine voor, koop die dan gerust zonder recept. Raadt hij of zij het af: doe het dan gewoon niet!

 

Kosten van medicijnen

De afgelopen week is er weer een keer  beroering ontstaan over de kosten van dure medicijnen, in dit geval voor kleine groepen mensen met een zeldzame ziekte. Volgens een voorlopig advies van het college van Zorgverzekeringen, zouden deze medicijnen ‘uit het verzekerd pakket’ moeten. Ongeacht of ze nu wel of niet werken.

Het argument dat als ze bewezen niet werken, vind ik juist. Als medicijnen niet werken, heb je er helaas niets aan en moet je ze ook niet vergoeden. Maar in dat geval zouden ze niet in het verzekerd pakket zijn opgenomen. Want de werkzaamheid wordt in Nederland vooraf getoetst, voordat medicijnen in het verzekerd pakket worden opgenomen.

Ik vraag mij af wat ik aan een verzekering heb, die mij niet verzekert tegen grote (financiële) risico’s die zelden voorkomen. Ik heb altijd gedacht dat dit juist het principe van een verzekering is. Maar ik begrijp dat de kosten van medicijnen een  belangrijk deel van onze verzekeringskosten uitmaken. En dat die kosten de pan uit rijzen begrijp ik ook. Ik betaal ook elke maand de rekening. Ik denk dan ook (met vele anderen) dat er andere manieren zijn om de kosten van het medicijngebruik terug te dringen.

Een belangrijk plan kwam deze week van de voorzitter van de Raad van Bestuur van het Erasmus Medisch centrum. Zeg maar het grootste ziekenhuis van Nederland. Hans Büller  vraagt zich af of het niet mogelijk is dat er een groot Europees consortium wordt gevormd dat – zonder winstoogmerk –  onderzoek gaat doen naar werkzame medicijen, ook voor kleine groepen patiënten. Naar zijn mening – en wederom die van vele anderen – zijn de kosten van medicijnen volstrekt niet transparant: waarom wordt er zo veel op bepaalde medicijnen verdiend? Zijn de ontwikkelkosten niet allang terugbetaald? Niemand weet het antwoord op deze vragen want medijnfabrikanten hoeven hier geen inzicht in te bieden, laat staan verantwoording over af te leggen. Dat is anders dan dat we van overheden of bestuurders van ziekenhuizen eisen. Dat terwijl er ook aan medicijnen miljarden aan publiek geld wordt besteed.

Om inzicht in de kosten te krijgen en om deze kosten beheersbaar te maken, is het volgens mij ook noodzakelijk om hiervoor een publieke organisatie op te zetten. Ook die mag winst maken, maar dat geld kan dan weer in de zorg of nieuwe medicijnen worden geïnvesteerd. Net als Büller denk ik dat een Europese schaal nodig is om een dergelijke investering te doen en om ook succesvol te kunnen zijn met het ontwikkelen van nieuwe werkzame medicijnen.

Ik denk dat deze discussie aangeeft dat we in Nederland steeds meer tegen de grenzen van de marktwerking in de zorg aanlopen: concurrentie kan tot meer efficiëncy in de zorg leiden, maar kan dus ook leiden tot te grote winsten en voor ons onaanvaardbare kosten. Wanneer (zoals in het geval van medicijnen) de werkelijke concurrentie verdwenen is (anders zouden er wel goedkopere werkzame medicijen zijn) lijkt het mij tijd om als (europese) overheden zelf initiatieven te nemen.  Ik juich het initiatief van Büller dan ook toe. En wanneer er openheid van zaken wordt gegeven en er afspraken te maken zijn over wat wel en niet redelijke winstmarges zijn, mogen daar van mij best private investeerders bij betrokken worden.

Dit plan lijkt heel ver te gaan. Artsen uit het AMC hebben een wat minder ver gaand voorstel gedaan om met name de gegevens over effectiviteit van medicijnen op Europees niveau te gaan bundelen. Ook heel mooi, maar mij gaat het niet ver genoeg. Ik zou graag zien dat meer mensen zich achter het plan van Büller scharen. U ook?